BabythuisZorg; een mooie aansluiting op de reguliere kraamzorg

Als kraamverzorgende kom je soms in kwetsbare situaties terecht waarbij je na de reguliere kraamzorgperiode denkt ‘ik kan dit gezin nog niet alleen laten’. Een indicatie voor verlenging van de kraamzorg is mogelijk, maar daarna houdt het op wat betreft de kraamzorg. BabythuisZorg brengt hier echter verandering in. Dit programma sluit naadloos aan op de kraamzorg, en begeleidt ouders tot maximaal een jaar na de geboorte van hun kindje.

Tekst: Sanne Verhoeff

Simone van der Veen is interim & projectmanager/adviseur & trainer in de geboortezorg. Alles wat met cliënten in kwetsbare situaties te maken heeft, boeit haar enorm. Ze is gespecialiseerd in kraamzorg aan zwangeren in kwetsbare situaties en geeft trainingen op het gebied van psychiatrie binnen kraamzorg, zorg voor kwetsbare gezinnen en communiceren met baby’s. Als adviseur is ze ook nauw betrokken bij de ontwikkeling van het BabythuisZorg-programma.

Kwetsbare situatie

BabythuisZorg is ontstaan vanuit de kraamzorgorganisaties Kraamzorg Het Groene Kruis en Isis Kraamzorg. Simone: ‘We merkten dat kraamverzorgenden soms in kwetsbare situaties terechtkomen waarin het niet lukt om de client binnen de reguliere kraamperiode zelfredzaam te krijgen. Dit kan bijvoorbeeld te maken hebben met diverse problematiek, denk aan armoede, het ontbreken van een sociaal netwerk, psychische problemen, verslaving of kindfactoren zoals een prematuur kindje of een kindje met een afwijking.’ In deze situaties is het zeer wenselijk om de cliënten extra te kunnen ondersteunen. De zorg wordt dan niet langer vanuit de Zorgverzekeringswet gefinancierd en overgedragen aan het sociaal domein (gemeenten). Na een periode van wat losse experimenten in het bieden van BabythuisZorg, is in 2019 begonnen met een formele pilot in Noord-Nederland. In deze pilot is de kraamzorg zeer nauw gaan samenwerken met de partners in het sociaal domein: jeugdgezondheidszorg, sociale teams en gemeenten. In de pilotperiode bleek er veel vraag naar het product te zijn en er was grote tevredenheid bij de cliënten en ketenpartners in het sociaal domein. Daarom is besloten BabythuisZorg voort te zetten, en inmiddels wordt het officieel aangeboden. BabythuisZorg kan aansluitend aan de kraamperiode worden ingezet, maar ook los daarvan. Het biedt een gezin zorg op maat, waarin naar gelang de ondersteuningsvraag van de cliënt gekeken wordt naar het aantal uur per dag en de periode. Dit kan tevens 24 uur per dag zijn, bijvoorbeeld in het geval van een overbrugging tot opname van een client in een moeder-kindhuis. Om gebruik te maken van BabythuisZorg moet een indicatie worden afgegeven door een casemanager van de gemeente. De gemeenten financieren het product.

Solide basis

Bij BabythuisZorg werken speciaal opgeleide kraamverzorgenden van Kraamzorg Het Groene Kruis en Isis Kraamzorg. Zij ondersteunen het gezin om de problemen die er zijn systematisch op te pakken. Een krachtige start draagt immers bij aan het voorkomen van problemen op latere leeftijd. ‘De BabythuisZorg-medewerkers hebben veel kennis in huis en kunnen hier een heel goede bijdrage aan leveren’, aldus Simone. De ondersteuning is tijdelijk, waarbij de grens getrokken wordt bij een jaar. De BabythuisZorgmedewerker biedt praktische ondersteuning en komt regelmatig bij het gezin over de vloer. Ze observeert, signaleert en biedt structuur aan de kraamvrouw en het gezin eromheen. Daarnaast werkt ze aan diverse inhoudelijke thema’s die aansluiten op de zorgdoelen die zijn geformuleerd. Ze is er als klankbord voor het gezin en draagt bij aan een optimale hechting tussen ouder(s) en het kind. Simone: ‘Een van de taken van de BabythuisZorg-medewerker is het opstellen van een familienetwerkplan. Hiervoor wordt binnen het sociale en het formele netwerk gekeken wie wanneer welke ondersteuning kan bieden. Aan de hand daarvan wordt een plan gemaakt. Zo werk je aan een langdurig solide basis voor het gezin.’

Opleiding

De BabythuisZorg-medewerkers volgen aanvullende trainingen die bestaan uit vijf modules. Hierin wordt aandacht besteed aan diverse theorieën in de gezondheidszorg. Simone: ‘Denk aan de hechtingstheorie, de ouderschapstheorie. Daarnaast leren ze onder andere meer over motiverende gespreksvoering, op welke manier bepaalde interventies ingezet kunnen worden, wanneer de zorg opgeschaald of afgeschaald moet worden, ketensamenwerking en het opstellen van een familienetwerkplan.’ Marjanne van der Schuur is BabythuisZorg-medewerker en tevens kraamverzorgende. Zij volgde de trainingen bij het ROC Mento Alting Groningen, in samenwerking met Kraamzorg Het Groene Kruis. Momenteel werkt zij in een BabythuisZorg-gezin. ‘De kraamvrouw heeft in dit geval last van fysieke en psychische problemen. Door de huisarts en fysiotherapeut was al tijdens de zwangerschap vastgesteld dat zij na de kraamtijd extra hulp nodig zou hebben. Die zorg is gelijk ingezet, dankzij dit programma. Ik sta het gezin ’s nachts bij zodat de kraamvrouw dan echt rust kan krijgen. Ik neem de zorg voor het kind dan van haar over. Elke dag opnieuw bekijk ik met het gezin wat er nodig is. Hierop volgend maken wij samen een plan zodat de moeder spoedig in staat is om de zorg zelfstandig en met vertrouwen over te nemen. Ik coördineer dit gezin samen met een collega. Ik heb ook wel eens een case van drie maanden gehad. BabythuisZorg is een heel mooi concept, je ziet gezinnen groeien in hun zelfredzaamheid.’

Goede resultaten

De pilot is in april 2020 afgerond en de resultaten van zijn goed. Simone: ‘We zien dat cliënten dankzij deze extra ondersteuning “empowered” zijn, en dat zij in staat zijn om met vertrouwen de complete zorg voor hun baby weer over te nemen.’ Klanten geven het programma het tevredenheidscijfer 9,1 en ketenpartners beoordelen deze manier van zorg met een 8,3. Het is duidelijk dat het programma effect heeft en moet worden voortgezet. Momenteel bestaat het werkgebied van BabythuisZorg uit de drie noordelijke provincies, Friesland, Groningen en Drenthe. Het streven is om dit steeds verder uit te rollen door heel Nederland. Simone: ‘We voeren al gesprekken met diverse enthousiaste franchisenemers (kraamzorgorganisaties) die BabythuisZorg zelf willen gaan aanbieden. Als BabythuisZorg Nederland zullen we deze organisaties ook ondersteunen bij de implementatie. Ook willen we heel graag de effectiviteit van BabythuisZorg onderzoeken. Wij zijn hiervoor in gesprek met een aantal partijen. We zijn er trots op dat wij met onze kraamzorg en BabythuisZorg een bijdrage kunnen leveren aan een gezonde, veilige en kansrijke start voor ieder gezin.’

Krachten bundelen

‘Dit is waar kraamzorg goed in is, laten we die krachten bundelen. De kraamzorg bereikt 98 procent van alle zwangeren en is in staat om vroeg de signalen van dreigende onbalans in het gezin waar te nemen. Denk ook aan de ERKEN-studie waaruit dit goed naar voren komt. BabythuisZorg is een laagdrempelige voorziening. De kraamzorg legt een goede basis. Daar waar tijdelijk aanvullende (praktische) ondersteuning nodig is, kunnen wij deze bieden. Het werken aan de hand van de ondersteuningsvraag van de cliënt is een mooie stap naar meer persoonsgerichte zorg. Kraamzorg en BabythuisZorg willen graag maatwerk leveren. Daarbij sluit het ook goed aan op het programma Kansrijke Start. Het is immers een stukje preventieve ondersteuning, gericht op een gezonde ontwikkeling van de baby en van de ouders in hun ouderschap’, aldus Simone tot slot.

Meer weten over dit programma? Neem een kijkje op www.babythuiszorg.nl.

Dit artikel is eerder verschenen in Kraam Support 1 van 2021.